پیشینه استانداردگذاری حسابداری در ایران به اواسط دهه 1370 برمی‌گردد. در آن سالها، در پی فروکش کردن تندرویهای انقلابیون در زمینه اقتصاد، و همچنین، پایان یافتن جنگ هشت ساله ایران و عراق، به مرور موتور محرک اصلاحات اقتصادی و اجرای طرحهای عمرانی از سوی دولت روشن شد؛ که عمدتا نیازمند تامین مالی در گستره ملی و بین‌المللی بود. از اینرو، به مرور نهادهای حرفه حسابداری ایران توسعه یافتند. از جمله، با تصویب ماده واحده «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی» (21 دی 1372، مجلس شورای اسلامی)، پس از گذشت قریب به پانزده سال از انحلال کانون حسابداران رسمی (در سال 1357)، مقدمات راهاندازی جامعه حسابداران رسمی ایران (در سال 1380) فراهم شد.
در آن شرایط، سازمان حسابرسی (زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی) نیز که در اواخر دهه ۱۳۶۰ از ادغام چهار موسسه حسابرسی زیرمجموعه دولت (شرکت سهامی حسابرسی و موسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی و سازمان برنامه) و نهادهای انقلابی (موسسه حسابرسی بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، و موسسه حسابرسی شاهد) راهاندازی شده بود؛ به استناد بند ۴ تبصره ۲ «قانون تشکیل سازمان حسابرسی» (۵ دی ۱۳۶۲) و مواد ۶ و ۷ «اساسنامه سازمان حسابرسی» (۱۷ شهریور ۱۳۶۶)، در سال ۱۳۷۱ با راهاندازی کمیته تدوین رهنمودهای حسابداری ابتدا نسبت به انتشار مجموعه رهنمودهای حسابداری (سال ۱۳۷۸) - شامل بیانیه‌های شماره ۱ تا ۱۸، از جمله، ((نحوه ارائه صورتهای مالی))، ((صورت جریان وجوه نقد))، ((شناخت درآمد عملیاتی))، ((حسابداری پیشامدهای احتمالی))، ((گزارش عملکرد مالی))، ((حسابداری تحقیقات و توسعه))، ((حسابداری پیمانهای بلندمدت))، ((حسابداری کمکهای بلاعوض دولت))، ((حسابداری مخارج تامین مالی))، ((حسابداری سرمایهگذاریها))، ((حسابداری داراییهای نامشهود)) و ((نحوه ارائه داراییهای جاری و بدهیهای جاری)) (مصوب مجمع عمومی سازمان حسابرسی مورخ ۳۱ تیر ۱۳۷۷ و ۱۲ آذر ۱۳۷۷) - اقدام کرد.
سپس، کمیته تدوین رهنمودهای حسابداری براساس مصوبه هیات عامل سازمان حسابرسی، به کمیته تدوین استانداردهای حسابداری تغییر نام داد؛ و با توجه به بازخوردهای برنامه‌های آموزشی رهنمودهای حسابداری، تغییرات استانداردهای بین‌المللی، و نظرات گروه کارشناسی در مدیریت تدوین استانداردهای حسابداری، پیش‌نویس اولین مجموعه استانداردهای حسابداری را تدوین و برای بررسی و تصویب نهایی به کمیته فنی سازمان ارائه کرد. کمیته فنی نیز پس از انجام بررسیها و اعمال تعدیلات لازم این استانداردها را تصویب و برای اخذ مصوبه مجمع عمومی در اختیار هیات عامل سازمان قرار داد. سرانجام، استانداردهای حسابداری ۱ الی ۲۲ براساس مصوبه مجمع عمومی سازمان حسابرسی برای صورتهای مالی که شروع دوره‌های مالی آنها از اول سال ۱۳۸۰ و بعد از آن بود، لازم‌الاجرا شد.
در ادامه، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ۳ استاندارد حسابداری دیگر را نیز تدوین و پس از انتشار پیش‌نویس برای نظرخواهی عمومی و انجام اصلاحات برمبنای نظرات دریافتی، و پس از بررسی و اصلاح در کمیته فنی، نهایتاً برای تصویب در اختیار هیات عامل سازمان قرار داده شد. این استانداردهای حسابداری (۲۳ تا ۲۵) براساس مصوبه مجمع عمومی سازمان برای صورتهای مالی که شروع دوره مالی آنها از ابتدای سال ۱۳۸۱ و پس از آن بود لازم‌الاجرا شد. استاندارد حسابداری ۲۶ فعالیتهای کشاورزی نیز با طی همین فرایند در شهریور ۱۳۸۳ تصویب شد و برای صورتهای مالی که دوره مالی آنها منتهی به ۳۰ اسفند ۱۳۸۳ یا پس از آن است، لازم‌الاجرا شد. در سال ۱۳۸۴ نیز استاندارد حسابداری ۲۷ طرحهای مزایای بازنشستگی پس از طی فرایند یادشده به مجموعه استانداردهای ملی اضافه شد.
در همان سال (۱۳۸۴)، پروژه هماهنگی استانداردهای ملی حسابداری با استانداردهای بین‌المللی آغاز شد. در همین راستا استانداردهای ۴ ، ۵ ، ۱۸ و ۱۹ بر اساس آخرین استانداردهای بین‌المللی مربوط مورد تجدیدنظر قرار گرفت. علاوه بر آن، استاندارد حسابداری ۲۸ فعالیتهای بیمه عمومی نیز با مشارکت شرکتهای بیمه و بیمه مرکزی ایران تدوین شد. استانداردهای تجدیدنظرشده و جدید در سال ۱۳۸۵ توسط مجمع عمومی سازمان تصویب و برای اجرا منتشر شد.
در ادامه پروژه هماهنگ‌سازی، استانداردهای ۱۱، ۱۲ و ۱۷ بر اساس آخرین استانداردهای بین‌المللی تجدیدنظر شد؛ و استاندارد ۷ با استاندارد ۱۷ ادغام شد. استاندارد حسابداری ۲۹ فعالیتهای ساخت املاک نیز برای رفع نیاز شرکتهایی که سازنده و فروشنده املاک هستند تدوین شد. این استانداردهای تجدیدنظرشده و جدید نیز در سال ۱۳۸۶ توسط مجمع عمومی سازمان تصویب شد.
استاندارد حسابداری ۳۰ سود هر سهم و استاندارد حسابداری ۳۱ داراییهای غیرجاری نگهداری‌شده برای فروش و عملیات متوقف شده نیز در سال ۱۳۸۸ در مجمع عمومی سازمان برای اجرا از اول سال ۱۳۸۹ تصویب شد. در سال ۱۳۸۹ استاندارد حسابداری ۲۰ سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته نیز تجدیدنظر و استاندارد حسابداری ۳۲ کاهش ارزش داراییها تدوین و در مجمع عمومی سازمان تصویب شد.
در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۹۴، جلسه کمیته تدوین استانداردهای حسابداری با اعضای جدید تشکیل شد؛ و موضوع کاهش تدریجی فاصله بین استانداردهای حسابداری ملی با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) در آن جلسه مطرح شد. به این ترتیب، پروژه بازنگری استانداردهای حسابداری ایران، با رویکردی نو آغاز شد. بر این اساس، از آن تاریخ تا تاریخ برگزاری مجمع عمومی سازمان حسابرسی در سال ۱۴۰۳، در مجموع ۱۷ استاندارد حسابداری در مجامع عمومی سازمان به تصویب رسید. این استانداردها به شرح زیر هستند:
در سرتاسر بیش از سه دهه گذشته همواره مبنای اصلی استانداردگذاری سازمان حسابرسی برای حسابداری ایران مبتنی بر ترجمه، و در موارد معدودی، بومی‌سازیِ استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IAS)، و بعدها، استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) بوده است (برای اطلاعات بیشتر درباره پیشینه استانداردگذاری بین‌المللی توسط IASC و IASB و فهرست IASها و IFRSهای تدوین‌شده توسط این دو نهاد استانداردگذار بین‌المللی (از 1973 تاکنون) به این صفحه(اینجا) مراجعه کنید). سرانجام نیز از سال ۱۳۹۴ در راستای اجرای پروژه ملی همگرایی حداکثری استانداردهای حسابداری لازم‌الاجرا در ایران و استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) و با توجه به اصلاحات گسترده‌ای که در مجموعه استانداردهای حسابداری لازم‌الاجرا در ایران انجام شده است (اطلاعات بیشتر)؛ هم‌اینک بخش بزرگی از استانداردهای حسابداری لازم‌الاجرا در ایران، و همچنین، ساختار گزارشگری مالی واحدهای تجاری فعال در ایران، منطبق با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) است.
در پایان لازم به ذکر است، در پی لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری ۴۳ درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (از سال ۱۴۰۴)، سازمان حسابرسی اقدام به اصلاح تبعی ۱۱ استاندارد حسابداری مرتبط با این استاندارد کرده است؛ که همگی آنها از ابتدای سال ۱۴۰۴ لازم‌الاجرا هستند. استانداردهای مشمول این اصلاحات تبعی عبارتند از استانداردهای حسابداری ۱ (ارائه صورتهای مالی)، ۴ (ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی)، ۸ (حسابداری موجودی مواد و کالا)، ۱۱ (داراییهای ثابت مشهود)، ۱۵ (حسابداری سرمایهگذاریها)، ۱۷ (داراییهای نامشهود)، ۲۲ (گزارشگری مالی میاندورهای)، ۳۲ (کاهش ارزش داراییها)، ۳۵ (مالیات بر درآمد)، ۳۶ (ابزارهای مالی-ارائه)، و ۳۸ (ترکیبهای تجاری). برای اطلاع از جزئیات این اصلاحات اینجا کلیک کنید.
 |
برای دیدن ویدئوی مرور سریع استانداردهای حسابداری در 66 دقیقه بر روی پوستر بالا کلیک کنید
در این شرایط، حسابداران حرفه‌ای شاغل در موسسات حسابرسی و کسب‌وکارها، اگر طی سالهای اخیر همگام با این اصلاحات گسترده اقدام به آموزش مناسب نکرده باشند، نیازمند بروزرسانی دانش خود در زمینه بکارگیری این مجموعه بزرگ و پیچیده استانداردهای حسابداری هستند. به همین دلیل، تمرکز اصلی ما در آکادمی آموزشی بر تولید محتواهای آموزشی مرتبط با این استانداردها است. در این ارتباط، علاوه بر تولید مجموعه کامل ویدئوهای آموزشی «استانداردهای حسابداری» (شامل ۱۶۰ ویدئو به مدت ۸۲ ساعت) - که در حال حاضر، تنها مجموعه کامل ویدئوهای آموزشی استانداردهای حسابداری لازم‌الاجرا در ایران به زبان فارسی است - در این بخش از وبگاه آکادمی نیز به ارائه توضیحاتی مقتضی درباره هر یک از استانداردهای حسابداری لازم‌الاجرا در ایران پرداخته‌ایم:
برای مطالعه توضیحات مربوط به هر استاندارد بر روی عنوان استاندارد در جدول زیر کلیک کنید: - توضیحات مربوط به استانداردها در حال تکمیل است. پس چنانچه به صفحه‌ای منتقل شدید که هنوز ایجاد نشده است، به مرور طی روزهای آینده ایجاد خواهد شد. الگوی نشانی صفحه توضیح هر استاندارد نیز بدین ترتیب است: oias.ir/asn به جای n شماره استاندارد موردنظر را وارد کنید - | |||||
شماره | عنوان استاندارد | معادل بین‌المللی | فایل | فایل word | ویدئوی آموزشی |
۱ | IAS1 | ||||
۲ | IAS7 | ||||
۴ | IAS37 | ||||
۵ | IAS10 | ||||
۸ | IAS2 | ||||
۱۰ | IAS20 | ||||
۱۱ | IAS16 | ||||
۱۲ | IAS24 | ||||
۱۳ | IAS23 | ||||
۱۵ | IAS25 | ||||
۱۶ | IAS21 | ||||
۱۷ | IAS38 | ||||
۱۸ | IAS27 | ||||
۲۰ | IAS28 | ||||
۲۱ | IAS17 | ||||
۲۲ | IAS34 | ||||
۲۴ | -- | ||||
۲۵ | IAS14 | ||||
۲۶ | IAS41 | ||||
۲۷ | IAS26 | ||||
۲۸ | -- | ||||
۳۰ | IAS33 | ||||
۳۱ | IFRS5 | ||||
۳۲ | IAS36 | ||||
۳۳ | IAS19 | ||||
۳۴ | IAS8 | ||||
۳۵ | IAS12 | ||||
۳۶ | IAS32 | ||||
۳۷ | IFRS7 | ||||
۳۸ | IFRS3 | ||||
۳۹ | IFRS10 | ||||
۴۰ | IFRS11 | ||||
۴۱ | IFRS12 | ||||
۴۲ | IFRS13 | ||||
۴۳ | IFRS15 | ||||
۴۴ | اجاره‌ها (پیش‌نویس) (در صورت تصویب، لازم‌الاجرا از 1405) | IFRS16 | پس از تصویب | ||
لینک کوتاه این صفحه: oias.ir/ir | |||||
میانبرهای دسترسی به فایل استانداردها و ویدئوهای آموزشی آنها به شرح زیر است:
استانداردهای حسابداری کنارگذاشته شده طی سالهای گذشته:
