پیشینه
این استاندارد جزو اولین مجموعه استانداردهای‌حسابداری که از ابتدای سال 1380 در ایران لازم‌الاجرا شدند؛ ولی بعد از تغییرات گسترده استانداردهای حسابداری در ایران (از سال 1398) - اینجا - نسخه تجدیدنظرشده این استاندارد از مهر 1400 جایگزین نسخه قبلی و لازم‌الاجرا شد.
دامنه کاربرد استاندارد
قبل از هر چیز باید بدونیم که طبق این استاندارد (و در کل طبق استانداردهای حسابداری) انتشار گزارشهای مالی میاندورهای الزامی نیست. ضمن اینکه، این استاندارد، درباره اینکه کدوم واحدهای تجاری، با چه تناوب زمانی و چه مدت پس از پایان دوره میانی، باید گزارشهای مالی میاندورهای رو منتشر کنند هم الزامات خاصی تعیین نکرده.
چون این قبیل الزامات در کشورهای مختلف معمولا توسط نهادهای ناظر بر بازارهای مالی تعیین میشه. مثلا در ایران، الزامات انتشار گزارشهای مالی میاندورهای توسط سازمان بورس و اوراق بهادار (به عنوان نهاد قانونی ناظر بر بازار سرمایه در ایران) تعیین میشه.
البته اینم بگم که در معادل بین‌المللی استاندارد حسابداری 22 (IAS34) به واحدهای تجاری سهامی عام توصیه شده (نه الزام):
- گزارشهای مالی میاندورهای رو حداقل در پایان نیمه اول سال مالی خودشون تهیه کنند؛ و
- گزارشهای مالی میاندورهای خودشون رو حداکثر تا 60 روز بعد از پایان دوره میانی در دسترس قرار بدن.
ولی در استاندارد حسابداری 22 (ایران) همین توصیه رو هم نداریم.
هدف استاندارد
هدف این استاندارد اینه که در مواردیکه واحد تجاری (طبق ضوابط دیگه) ملزم به انتشار گزارشهای مالی میاندوره‌ایه؛ یا بطور اختیاری میخواد گزارشگری مالی میاندورهای انجام بده:
- اولا، حداقل محتوای این گزارش رو تعیین میکنه؛ و
- ثانیا، اصول شناخت و اندازه‌گیری رو در صورتهای مالی کامل یا فشرده برای دوره میانی تعیین میکنه.
یعنی واحدهای تجاری چه بطور الزامی و چه بطور اختیاری اگه بخوان صورتهای مالی میاندورهای ارائه کنن؛ فقط در صورتی میتونن در این صورتهای مالی ادعا کنه که «طبق استانداردهای حسابداری تهیه شدند» که الزامات این استاندارد رو رعایت کرده باشن.
حداقل اجزای گزارش مالی میاندورهای
طبق الزامات استاندارد حسابداری 22، گزارش مالی میاندورهای باید حداقل شامل اجزای زیر باشد:
- صورت وضعیت مالی فشرده؛
- صورت سود و زیان فشرده؛
- صورت سود و زیان جامع فشرده؛
- صورت تغییرات در حقوق مالكانه فشرده؛
- صورت جریانهای نقدی فشرده؛ و
- گزیده یادداشتهای توضیحی.
صورتهای مالی فشرده
در استاندارد تعریفی برای صورتهای مالی فشـرده ارائه نشده؛ فقط قید شده، صورتهای مالی فشرده باید حداقل شامل هر کدوم از عناوین و جمعهای فرعی مندرج در آخرین صورتهای مالی سالانه و گزیده‌ای از یادداشتهای توضیحی طبق الزامات این استاندارد باشه.
اقلام اصلی یا یادداشتهای توضیحی بیشتر به شرطی باید در صورتهای مالی فشرده ارائه بشه كه حذف اونها موجب گمراه‌کنندگی این صورتهای مالی میاندورهای بشه.
یعنی واحدهای تجاری میتونن در صورتهای مالی میاندورهای (در مقایسه با صورتهای مالی سالانه) اطلاعات كمتری ارائه كنن. چون هدف گزارش مالی میاندورهای، به‌روزرسانی آخرین مجموعه كامل صورتهای مالی سالانه است. پس در گزارش مالی میاندورهای بر فعالیتها، رویدادها و شرایط جدید تمرکز میشه و اطلاعات گزارش‌شده در گذشته تكرار نمیشه.
البته استاندارد حسابداری 22 واحدهای تجاری رو از انتشار مجموعه کامل صورتهای مالی (طبق استاندارد حسابداری 1) در گزارش مالی میاندورهای منع نمیکنه. یعنی در گزارشگری مالی میاندورهای الزامی به ارائه صورتهای مالی فشرده نیست. بلکه صورتهای مالی فشرده حداقل اقلام قابل ارائه در گزارش مالی میاندوره‌ایه (یعنی کفِ الزاماته استاندارده)
به خاطر همین، وقتی شرکتهای بورسی در گزارشگری مالی میاندورهای مجموعه کامل صورتهای مالی رو منتشر میکنند؛ کاملا منطبق با الزامات استاندارد حسابداری 22 است. حتی سازمان حسابرسی هم در صورتهای مالی نمونه که برای گزارشگری مالی میاندورهای منتشر کرده، (در مورخ 2 مرداد 1401 - اینجا) مجموعه کامل صورتهای مالی رو ارائه کرده؛ و درست هم است.
فشـرده ؛ نه خلاصه
و یه نکته بسیار مهم درباره ارائه صورتهای مالی میاندورهای اینه که بر خلاف تصور اولیه، منظور استاندارد از صورتهای مالی فشـرده (Condensed Financial Statements) صورتهای مالی خلاصه‌شده نیست. به همین دلیل، اگه در گزارشگری مالی میاندورهای میخواهید به جای مجموعه کامل صورتهای مالی، مجموعه صورتهای مالی فشرده رو ارائه کنید؛ حتما نمونه‌های بین‌المللی رو ببینید.
نمونه KPMG
دیدگاه خود را بنویسید