پیشینه راه‌اندازی ISSB
3 نوامبر 2021 (چهارشنبه، 12 آبان 1400) در بیست و ششمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در بریتانیا (گلاسکو، اسکاتلند)، هیات امنای بنیاد IFRS، در پاسخ به تقاضای شدید بازار، تشکیل هیات استانداردهای بین‌المللی پایداری (ISSB) را اعلام کرد. این هیات (ISSB)، در راستای منافع عمومی، در حال تدوین استانداردهایی است که منجر به ایجاد یک خط پایه جهانی جامع و با کیفیت بالا از افشای پایداری با تمرکز بر نیازهای سرمایه‌گذاران و بازارهای مالی خواهد شد.
امروزه فاکتورهای پایداری در حال تبدیل به یکی از بخشهای اصلی تصمیمات سرمایه‌گذاری است. از اینرو، به‌طور روزافزون از شرکتها خواسته میشود که اطلاعات باکیفیت و مقایسه‌پذیر در سطح جهانی درباره ریسکها و فرصتهای پایداری ارائه کنند.
علاوه‌براین، تمایل شدیدی نیز برای سر و سامان دادن به دورنمای چندپاره استانداردها و الزامات داوطلبانه مرتبط با پایداری وجود دارد؛ که هزینه، پیچیدگی و ریسک را هم برای شرکتها و هم برای سرمایه‌گذاران افزایش می‌دهد.
در چنین شرایطی، استانداردگذاری این هیات (ISSB) برای افشای پایداری از سوی گروه هفت (G7)، گروه بیست (G20)، سازمان بین‌المللی کمیسیونهای اوراق بهادار (آیسکو)، هیات ثبات مالی (FSB)، وزیران مالی افریقا، و وزیران مالی و رئیسان بانک مرکزی بیش از 40 کشور پشتیبانی میشود.
اهداف
هیات (ISSB) در پی تحقق چهار هدف کلیدی زیر است:
- تدوین استانداردهایی برای ایجاد یک خط پایه جهانی از افشاهای پایداری؛
- برآورده کردن نیازهای اطلاعاتی سرمایه‌گذاران؛
- توانمندسازی شرکتها برای ارائه اطلاعات پایداری جامع به بازارهای سرمایه جهان؛ و
- تسهیل قابلیت همکاری با افشاگرانی که مختص یک قلمرو مشخص هستند؛ یا هدفگذاری گروههای ذینفعان گسترده‌تر
منابع استانداردگذاری
استانداردگذاری هیات (ISSB) بر مبنای اقدامات نهادهایی است که تمرکز آنها بر گزارشگری به سرمایه‌گذاران بازارهاست؛ از جمله، هیات استانداردهای افشای اقلیمی (CDSB)، گروه ویژه افشاهای مالی مرتبط با اقلیم (TCFD)، چارچوب گزارشگری یکپارچه بنیاد گزارشگری ارزش (VRF) و استانداردهای مبتنی بر صنعت تدوین‌شده توسط هیات استانداردهای حسابداری پایداری (SASB)، همچنین، معیارهای سرمایه‌داری ذینفعان مجمع جهانی اقتصاد (WEF).
ویژگی‌های استانداردهای افشای پایداری
هیات (ISSB) متعهد به تدوین استانداردهایی است که مقرون به صرفه، مفید برای تصمیم‌گیری، و آگاهی‌افزا برای بازار باشد. استانداردهایی که با در نظر گرفتن کارایی تدوین میشوند، تا به شرکتها کمک کنند آنچه در سطح جهانی مورد نیاز است را به سرمایه گذاران سرتاسر بازارهای جهانی گزارش دهند. این استانداردها طوری طراحی میشوند که اطلاعات درست را به روشی درست ارائه کنند، تا از تصمیمات سرمایه‌گذاران پشتیبانی، و جذب سرمایه را تسهیل کنند.
شرکتها نیز با استفاده از این استانداردها میتوانند از گزارشدهی مضاعف خودداری کنند. زیرا هنگامی که الزامات محلی بر مبنای خط پایه جهانی مقرر میشوند، شرکتها همزمان با برآورده کردن الزامات محلی، از کارایی و مقایسه‌پذیری خط پایه جهانی نیز بهره‌مند میشوند.
فرایند استانداردگذاری
مارس 2021 کارگروه آمادگی فنی (TRWG) هیات استانداردهای بین‌المللی پایداری (ISSB) تشکیل شد؛ و پس حدود هشت ماه فعالیت، در نوامبر 2021، نمونه اولیه IFRS S1 الزامات کلی افشای اطلاعات مالی مرتبط با پایداری و IFRS S2 افشاهای مرتبط با اقلیم را منتشر کرد. حدود چهار ماه پس از آن نیز، در 31 مارس 2022 پیش‌نویس این دو استاندارد به منظور نظرخواهی عمومی انتشار یافت؛ و پس از دریافت نظرات و انجام اصلاحات تکمیلی، سرانجام متن نهایی آنها، 26 ژوئن 2023 انتشار یافت، و اجرای آنها از یکم ژانویه 2024 عملیاتی شد.
استانداردهای مصوب (IFRS Sها)
IFRS S1 و IFRS S2 و محتواهای مرتبط با آنها:
- متن نهایی IFRS S1 الزامات کلی افشای اطلاعات مالی مرتبط با پایداری
- رهنمود همراه استاندارد
- مبانی نتیجه‌گیری استاندارد
استانداردهای افشای پایداری در ایران
در ایران، در فاصله کوتاهی پس از انتشار متون نهایی IFRS S1 و IFRS S2، کمیته گزارشگری پایداری سازمان حسابرسی تشکیل شد؛ و در 12 آذر 1401 پیش‌نویس استاندارد افشای پایداری 1 الزامات کلی افشای اطلاعات مالی مرتبط با پایداری و در 25 فروردین 1403 پیش‌نویس استاندارد افشای پایداری 2 افشاهای مرتبط با اقلیم را - به شرح زیر - برای نظرخواهی عمومی منتشر کرد.
پیش‌نویس استانداردها:
- پیش‌نویس استاندارد افشای پایداری 1 الزامات کلی افشای اطلاعات مالی مرتبط با پایداری
- پیش‌نویس استاندارد افشای پایداری 2 افشاهای مرتبط با اقلیم
استانداردهای مصوب (لازم‌الاجرا):
- استاندارد افشای پایداری 1 الزامات کلی افشای اطلاعات مالی مرتبط با پایداری (مصوب 30 تیر 1403 - لازم‌الاجرا از ابتدای 1405) - دانلود فایل PDF - دانلود فایل WORD
منابع راهنمای تکمیلی کمیته گزارشگری پایداری:
طی این مدت کوتاه، منابع سودمندی نیز از سوی این کمیته و اعضای آن تولید و برای استفاده عموم علاقه‌مندان منتشر شده؛ که فهرست آنها به شرح زیر است:
- ارزش کل واحد تجاری
- اطلاعات لازم برای تعیین ارزش کل واحد تجاری
- اطلاعات مالی مرتبط با پایداری
- ریسکها و فرصتهای مرتبط با پایداری
- مدل کسب و کار
- راهنمای ۵۲۰۰ حسابرسی فعالیتها با دیدگاه زیست محیطی
- راهنمای ۵۲۰۱ حسابرسی زیست‌محیطی در چارچوب حسابرسی‌های مالی و رعایت
- راهنمای ۵۲۰۲ توسعه پايدار: نقش موسسه‌‍‌های عالی حسابرسی
- انواع سرمايه‌ها
- جا دادن ملاحظات زیست‌محیطی، اجتماعی و راهبری (ESG) و پایداری در مدل دفاعی سه خطی
- گزارشگری و گواهی‌دهی زیست‌محیطی، اجتماعی و راهبری (ESG): نقشه راه برای حسابرسان
- اعتبار کربن و تهاتر کربن و ردپای کربن
- ریسکها و فرصتهای مرتبط با اقلیم
- ریسکهای گذار مرتبط با اقلیم
- فرصتهای مرتبط با اقلیم
- آثار مالی ریسکها و فرصتهای مرتبط با اقلیم
- پیش درآمدی بر استانداردهای افشای پایداری در عصر اقتصاد دیجیتالی
