در پی لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری ۴۳ درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (از سال ۱۴۰۴) سازمان حسابرسی اقدام به اصلاح تبعی ۱۱ استاندارد حسابداری مرتبط به شرح زیر کرد:

  1. استاندارد حسابداری ۱ ارائه صورتهای مالی،
  2. استاندارد حسابداری ۴ ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی،
  3. استاندارد حسابداری ۸ حسابداری موجودی مواد و کالا،
  4. استاندارد حسابداری ۱۱ داراییهای ثابت مشهود،
  5. استاندارد حسابداری ۱۵ حسابداری سرمایه‌گذاریها،
  6. استاندارد حسابداری ۱۷ داراییهای نامشهود،
  7. استاندارد حسابداری ۲۲ گزارشگری مالی میاندوره‌ای،
  8. استاندارد حسابداری ۳۲ کاهش ارزش داراییها،
  9. استاندارد حسابداری ۳۵ مالیات بر درآمد،
  10. استاندارد حسابداری ۳۶ ابزارهای مالی-ارائه، و
  11. استاندارد حسابداری ۳۸ ترکیبهای تجاری.


جزئیات اصلاحات تبعی انجام‌شده به شرح زیر است:
استاندارد حسابداری ۱ ارائه صورتهای مالی
بند
متن قبلی
متن جدید
33
استاندارد حسابداری 3 درآمد عملیاتی، درآمد عملیاتی را تعریف می‌کند و واحد تجاری را ملزم می‌نماید درآمد را به ارزش منصفانه مابه‌ازای دریافتی یا دریافتنی با احتساب هرگونه تخفیف تجاری و تخفیف مقداری اعطایی اندازه‌گیری ‌کند. واحد تجاری در روال فعالیتهای عادی خود معاملات دیگری انجام می‌دهد که درآمد عملیاتی ایجاد نمی‌کند، اما همراه با انجام فعالیتهای اصلی مولد درآمد عملیاتی، انجام می‌شود. واحد تجاری نتایج این‌گونه معاملات را با تهاتر درآمدها و هزینه‌های مربوط ناشی از آن معاملات ارائه می‌کند، به شرط آنکه این نحوه ارائه، نشان‌دهنده محتوای معامله یا رویدادی دیگر باشد. برای مثال:
الف. واحد تجاری، سود و زیان حاصل از واگذاری داراییهای غیرجاری، مانند سرمایه‌گذاریها و داراییهای عملیاتی را از طریق کسر نمودن مبلغ دفتری دارایی و هزینه‌های فروش مربوط از عواید واگذاری دارایی ارائه می‌کند؛ و
ب. واحد تجاری ممکن است مخارج مرتبط با ذخایر شناسایی‌شده طبق استاندارد حسابداری 4 ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی که بر اساس توافق قراردادی با اشخاص ثالث (برای مثال، ضمانت‌نامه) تسویه می‌شود را با پرداختهای شخص ثالث تهاتر کند.
طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان، واحد تجاری ملزم است درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان را به مبلغ مابه‌ازایی اندازه‌گیری کند که انتظار دارد در قبال انتقال کالاها یا خدمات تعهدشده به مشتری، نسبت به آن محق باشد. برای مثال؛ مبلغ درآمد عملیاتی شناسایی‌شده، منعکس‌کننده تخفیفات تجاری و تخفیفات حجمی اعطایی واحد تجاری است. واحد تجاری در روال فعالیتهای عادی خود معاملات دیگری انجام می‌دهد که درآمد عملیاتی ایجاد نمی‌کند، اما همراه با انجام فعالیتهای اصلی مولد درآمد عملیاتی، انجام می‌شود. واحد تجاری نتایج این‌گونه معاملات را با تهاتر درآمدها و هزینه‌های مربوط ناشی از آن معاملات ارائه می‌کند، به شرط آنکه این نحوه ارائه، نشان‌دهنده محتوای معامله یا رویدادی دیگر باشد. برای مثال:
الف. واحد تجاری، سود و زیان حاصل از واگذاری داراییهای غیرجاری، شامل سرمایه‌گذاریها و داراییهای عملیاتی را از طریق کسر نمودن مبلغ دفتری دارایی و هزینه‌های فروش مربوط از مبلغ مابه‌ازای حاصل از واگذاری دارایی ارائه می‌کند؛ و
ب. واحد تجاری ممکن است مخارج مرتبط با ذخایر شناسایی‌شده طبق استاندارد حسابداری 4 ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی که بر اساس توافق قراردادی با اشخاص ثالث (برای مثال، ضمانتها) تسویه می‌شود را با پرداختهای شخص ثالث تهاتر کند.
139الف
 [نداشت] 
به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب شده 1402)، بند 33 اصلاح شد. واحد تجاری باید این مورد اصلاحی را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.

استاندارد حسابداری ۴ ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی

بند
متن قبلی
متن جدید
3
چنانچه استاندارد حسابداری دیگری نوع خاصی از ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی را مورد بحث قرار ‌دهد، واحد تجاری باید آن استاندارد را بکار برد. به عنوان مثال، موارد خاصی از ذخایر در استانداردهای زیر مطرح شده است:
الف. پیمانهای بلندمدت (به استاندارد حسابداری شماره 9 با عنوان حسابداری پیمانهای بلند‌مدت مراجعه شود)،
ب. اجاره‌ها (به استاندارد حسابداری شماره 21 با عنوان حسابداری اجاره‌ها مراجعه شود). با توجه به اینکه استاندارد حسابداری شماره 21 حاوی الزامات خاصی برای اجاره‌های عملیاتی زیانبار نیست، این استاندارد در چنین مواردی کاربرد دارد، و
ج. فعالیتهای بیمه عمومی (به استاندارد حسابداری شماره 28 با عنوان فعالیتهای بیمه عمومی مراجعه شود).

چنانچه استاندارد حسابداري ديگري نوع خاصي از ذخاير، بدهيهاي احتمالي و داراييهاي احتمالي را مورد بحث قرار ‌دهد، واحد تجاري بايد آن استاندارد را بکار برد. به عنوان مثال، موارد خاصي از ذخاير در استانداردهاي زير مطرح شده است:
الف. [حذف شد]  
ب. اجاره‌ها (به استاندارد حسابداري 21 حسابداري اجاره‌ها مراجعه شود). با توجه به اينکه استاندارد حسابداري 21 حاوي الزامات خاصي براي اجاره‌هاي عملياتي زيانبار نيست، اين استاندارد در چنين مواردي کاربرد دارد، و
ج. فعالیتهای بیمه عمومی (به استاندارد حسابداری 28 فعالیتهای بیمه عمومی مراجعه شود).
د. درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (به استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان مراجعه شود). با وجود این، از آنجا که در استاندارد حسابداری 43 در ارتباط با قراردادهای زیانبار با مشتریان یا قراردادهایی که زیانبار شده‌ است، الزامات خاصی وجود ندارد، این استاندارد برای چنین مواردی کاربرد دارد.  

4
بعضی از مبالغی که با آن همانند ذخیره برخورد می‌شود ممکن است مربوط به شناخت درآمد باشد. برای مثال، مواردی‌که واحد تجاری در مقابل دریافت حق اشتراک، خدمات تعمیر خودرو ارائه می‌کند. این استاندارد با شناخت درآمد سروکار ندارد. استاندارد حسابداری شماره 3 با عنوان درآمد عملیاتی، شرایط شناخت درآمد عملیاتی را مشخص می‌کند و رهنمودی عملی برای بکارگیری معیارهای شناخت ارائه می‌دهد. این استاندارد الزامات استاندارد حسابداری شماره 3 را تغییر نمی‌دهد.

  [حذف شد]  

83الف
 [نداشت] 
به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب شده 1402)، بند 3 اصلاح شد و بند 4 حذف گردید. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.  

استاندارد حسابداری ۸ حسابداری موجودی مواد و کالا

بندمتن قبلیمتن جدید
2این‌ استاندارد، نحوه‌ ارزشیابی‌ و انعكاس‌ موجودی‌ مواد و کالا در صورتهای‌ مالی‌ را تشریح‌ می‌كند و موارد زیر را دربر نمی‌گیرد:
الف. كار در جریان‌ پیشرفت‌ پیمانهای‌ بلندمدت‌ (رجوع‌ شود به‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 9 با عنوان‌ ”حسابداری‌ پیمانهای‌ بلندمدت‌“).
ب‌. ابزارهای‌ مالی‌ پیچیده‌.
ج‌. موجودی محصولات جنگلی‌ و معدنی‌ در مواردی‌ كه‌ این‌ اقلام‌ در صنایع‌ مربوط‌ به‌ خالص‌ ارزش‌ فروش‌ اندازه‌گیری‌ می‌شود، و
د. تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و داراییهای زیستی غیرمولد مربوط به فعالیت کشاوزی (رجوع شود به استاندارد حسابداری شماره 26 با عنوان ”فعالیتهای کشاورزی“).
اين‌ استاندارد، نحوه‌ ارزشيابي‌ و انعكاس‌ موجودي‌ مواد و کالا در صورتهاي‌ مالي‌ را تشريح‌ مي‌كند و موارد زير را دربر نمي‌گيرد:
الف. [حذف شد]  
ب‌. ابزارهاي‌ مالي‌ پيچيده‌.
ج‌. موجودي محصولات جنگلي‌ و معدني‌ در مواردي‌ كه‌ اين‌ اقلام‌ در صنايع‌ مربوط‌ به‌ خالص‌ ارزش‌ فروش‌ اندازه‌گيری می‌شود، و
د. تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و داراییهای زیستی غیرمولد مربوط به فعالیت کشاوزی (رجوع شود به استاندارد حسابداری 26 فعالیتهای کشاورزی).

3 الف
 [نداشت] موجودیها، شامل کالاهای خریداری‌شده به قصد فروش از جمله، کالای خریداری‌شده توسط خرده‌فروش به قصد فروش یا زمین و سایر املاک نگهداری‌شده به قصد فروش است. همچنین، موجودیها دربردارنده کالاهای ساخته‌شده توسط واحد تجاری یا کالای در جریان ساخت توسط واحد تجاری و مواد و ملزومات آماده مصرف در فرایند تولید می‌باشد. مخارج تحمل‌شده برای ایفای قرارداد با مشتری در صورتی که منجر به ایجاد موجودیها (یا داراییهایی در دامنه کاربرد استانداردی دیگر) نشود، طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان به حساب منظور می‌شود.  
21بهای‌ تمام‌شده‌ موجودیها در واحدهای‌ خدماتی‌ اساساً دستمزد و سایر مخارج‌ كاركنانی‌ كه‌ مستقیماً در ارائه‌ خدمات‌مربوط‌ مشاركت‌ داشته‌اند و نیز سربار قابل‌ تخصیص‌ را دربر می‌گیرد. دستمزد و سایر مخارج‌ مربوط‌ به‌ كاركنان‌ اداری‌ و فروش‌ در بهای‌ تمام‌شده‌ خدمات‌ ارائه ‌شده‌ منظور نمی‌شود بلكه‌ در دوره‌ وقوع‌ به عنوان‌ هزینه‌ شناسایی‌ می‌گردد.

  [حذف شد]  

51ارائه‌ مبالغ‌ مربوط‌ به‌ طبقات‌ مختلف‌ موجودیها و میزان‌ تغییرات‌ آن‌ از یك‌ دوره‌ به‌ دوره‌ دیگر اطلاعات‌ مفیدی‌ دراختیار استفاده‌كنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ قرار می‌دهد. از این رو موجودی‌ مواد و کالای‌ مندرج‌ در ترازنامه‌ باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ به‌گونه‌ای‌ طبقه‌بندی‌ شود كه‌ مبالغ‌ مربوط‌ به‌ هر یك‌ از طبقات‌ عمده‌ موجودیها به‌ شرح‌ زیر نشان‌ داده‌ شود:
الف‌. مواد اولیه‌،
ب‌. كار در جریان‌ پیشرفت‌ (شامل‌ كـالای‌ در جریـان‌ ساخت‌ و كارهای‌ خدماتی‌ در جریان‌ تكمیل‌)،
ج. كالای‌ ساخته‌ شده‌ و كالای‌ خریداری‌ شده‌ برای‌ فروش‌ ،
د. مواد و کالای‌ در راه‌ (لازم‌ به‌ یادآوری‌ است‌ كه‌ در شناخت‌ این‌ موجودیها، مقطع‌ زمانی‌ انتقال‌ مالكیت‌ آن‌ باید ملاك‌ عمل‌ قرار گیرد) ،
ﻫ. سایر اقلام‌ مصرفی‌ (از قبیل‌ قطعات‌ ولوازم‌ یدكی‌ ماشین‌آلات‌ ، ملزومات‌ و مواد غیر مستقیم‌)، و
و. اقلامی‌ كه‌ به‌ طور معمول‌ و با توجه‌ به‌ شرایط‌ ایجاد شده‌ به منظور فروش‌ نگهداری‌ می‌شود (از قبیل‌ ضایعات‌ تولید، داراییهای‌ ثابت‌ بركنار شده‌ و اقلام‌ اسقاطی‌).

ارائه‌ مبالغ‌  دفتری مربوط‌ به‌ طبقات‌ مختلف‌ موجودیها و میزان‌ تغییرات‌ آن‌ از یك‌ دوره‌ به‌ دوره‌ دیگر اطلاعات‌ مفیدی‌ دراختیار استفاده‌كنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ قرار می‌دهد. از این رو موجودی‌ مواد و کالای‌ مندرج‌ در صورت وضعیت مالی باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ به‌گونه‌ای‌ طبقه‌بندی‌ شود كه‌ مبالغ‌ مربوط‌ به‌ هر یك‌ از طبقات‌ عمده‌ موجودیها به‌ شرح‌ زیر نشان‌ داده‌ شود:
الف. مواد اولیه‌،
ب‌. کار در جریان‌ پیشرفت‌،

ج.  كالای‌ ساخته‌ شده‌ و كالای‌ خریداری‌ شده‌ برای‌ فروش،
د. مواد و کالای‌ در راه‌ (لازم‌ به‌ یادآوری‌ است‌ كه‌ در شناخت‌ این‌ موجودیها، مقطع‌ زمانی‌ انتقال‌  کنترل آن‌ باید ملاك‌ عمل‌ قرار گیرد)،
ﻫ. سایر اقلام‌ مصرفی‌ (از قبیل‌ قطعات‌ ولوازم‌ یدكی‌ ماشین‌آلات‌ ، ملزومات‌ و مواد غیر مستقیم‌)، و
و. اقلامی‌ كه‌ به‌ طور معمول‌ و با توجه‌ به‌ شرایط‌ ایجاد شده‌ به منظور فروش‌ نگهداری‌ می‌شود (از قبیل‌ ضایعات‌، داراییهای‌ ثابت‌ بركنار شده‌ و اقلام‌ اسقاطی‌).

53 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب شده 1402)، بند 3الف به این استاندارد اضافه، بندهای 2و 51 اصلاح و بند 21 حذف شد. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۱۱ داراییهای ثابت مشهود
بندمتن قبلیمتن جدید
23یک یا چند دارایی ثابت مشهود ممکن است در معاوضه با دارایی یا داراییهای غیرپولی، یا ترکیبی از داراییهای پولی و غیرپولی تحصیل شود. مطالب زیر به معاوضه یک دارایی غیرپولی با دارایی غیرپولی دیگر اشاره دارد، اما در مورد سایر معاوضه‌ها نیز کاربرد دارد. بهای تمام شده چنین داراییهای ثابت مشهودی به ارزش منصفانه اندازه‌گیری می‌شود مگر اینکه معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد یا ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده و ارزش منصفانه دارایی واگذار شده به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری نباشد. چنانچه دارایی تحصیل شده به ارزش منصفانه اندازه‌گیری نشود بهای تمام شده آن براساس مبلغ دفتری دارایی واگذار شده اندازه‌گیری می‌شود.
یک یا چند دارایی ثابت مشهود ممکن است در معاوضه با دارایی یا داراییهای غیرپولی، یا ترکیبی از داراییهای پولی و غیرپولی تحصیل شود. بهای تمام شده چنین داراییهای ثابت مشهودی به ارزش منصفانه اندازه‌گیری می‌شود مگر اینکه معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد یا ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده و ارزش منصفانه دارایی واگذار شده به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری نباشد. چنانچه دارایی تحصیل شده به ارزش منصفانه اندازه‌گیری نشود بهای تمام شده آن براساس مبلغ دفتری دارایی واگذار شده اندازه‌گیری می‌شود.
71 الف [نداشت] با وجود این یک واحد تجاری که در روال فعالیتهای عادی خود، اقلام داراییهای ثابت مشهود را که برای اجاره به دیگران نگهداری کرده است به‌طور معمول به فروش می‌رساند، باید این داراییها را هنگام توقف اجاره  به قصد فروش، به مبلغ دفتری به موجودیها انتقال دهد. عواید حاصل از فروش این داراییها باید طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان، به عنوان درآمد عملیاتی شناسایی شود. استاندارد حسابداری 31 داراییهای غیرجاری نگهداری‌شده برای فروش و عملیات متوقف‌شده، در مورد این قبیل داراییها  کاربرد ندارد.
72واگذاری دارایی ثابت مشهود ممکن است به روشهای گوناگون (نظیر فروش، اجاره سرمایه‌ای یا اهدا) صورت گیرد. جهت تعیین تاریخ واگذاری دارایی، واحد تجاری از معیارهای‌ شناسایی درآمد حاصل از فروش کالا طبق استاندارد حسابداری شماره 3 با عنوان درآمد عملیاتی استفاده می‌کند. برای فروش و اجاره مجدد داراییهای ثابت مشهود استاندارد حسابداری شماره 21 با عنوان حسابداری اجاره‌ها بکار گرفته می‌شود.
واگذاری یک قلم دارایی ثابت مشهود، می‌تواند به روشهای گوناگون (مانند فروش، اجاره تامین مالی یا اهدا) صورت گیرد. تاریخ واگذاری دارایی ثابت مشهود، تاریخی است که دریافت‌کننده، کنترل آن دارایی را طبق الزامات تعیین زمان ایفای تعهد عملکردی در استاندارد حسابداری 43، به ‌دست می‌آورد. استاندارد حسابداری 21 حسابداری اجاره‌ها، برای واگذاری از طریق فروش و اجاره مجدد، بکار گرفته می‌شود.
75مابه‌ازای دریافتی یا دریافتنی بابت واگذاری دارایی ثابت مشهود، در ابتدا به ارزش منصفانه شناسایی می‌شود. چنانچه پرداخت بابت آن قلم به دوره‌های آتی موکول شود، مابه‌ازای دریافتنی معادل قیمت نقدی آن شناسایی می‌شود. تفاوت بین مبلغ اسمی مابه‌ازای دریافتنی و معادل قیمت نقدی دارایی که منعکس‌کننده بازده مؤثر مبلغ دریافتنی است، متناسب با گذشت زمان و باتوجه به مانده اصل طلب و نرخ بازده مؤثر به‌عنوان درآمد سود تضمین شده (غیر عملیاتی) شناسایی می‌شود.
مبلغ مابه‌ازایی که برای محاسبه سود یا زیان ناشی از واگذاری دارایی ثابت مشهود در نظر گرفته می‌شود، طبق الزامات مربوط به تعیین قیمت معامله در بندهای 47 تا 72 استاندارد حسابداری 43 مشخص می‌شود. تغییرات بعدی در مبلغ برآوردی مابه‌ازای منظورشده برای محاسبه سود یا زیان ناشی از واگذاری، باید طبق الزامات مربوط به تغییرات قیمت معامله در استاندارد حسابداری 43 به حساب گرفته شود.
83 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب شده 1402)، بند 71الف به این استاندارد اضافه شد و بندهای 23، 72 و 75 اصلاح گردید. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.

استاندارد حسابداری ۱۵ حسابداری سرمایه‌گذاریها
بندمتن قبلیمتن جدید
3موارد زیر در این‌ استاندارد مورد بحث‌ قرار نمی‌گیرد:
الف‌. مبانی‌ شناخت‌ درآمدهایی‌ كه‌ به‌صورت‌ سود تضمین‌ شده‌، سود سهام‌ و غیره‌ از سرمایه‌گذاریها عاید می‌شود (رجوع‌ شود به‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 3 با عنوان‌ درآمد عملیاتی‌).
ب. سرمایه‌گذاری‌ در واحدهای‌ تجاری‌ فرعی‌ و وابسته‌ در صورتهای‌ مالی‌ تلفیقی‌.
ج‌. سرمایه‌گذاریهای‌ خاص‌ از جمله‌ ابزارهای‌ مالی‌ پیچیده‌.
د. سرمایه‌گذاریهایی‌ كه‌ توسط‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ و مؤسسات‌ بیمه‌ عمر انجام‌ می‌شود.
ﻫ. سرمایه‌گذاری‌ در املاک.
موارد زیر در این‌ استاندارد مورد بحث‌ قرار نمی‌گیرد:
الف‌. [حذف شد]  



ب. سرمایه‌گذاری‌ در واحدهای‌ تجاری‌ فرعی‌ و وابسته‌ در صورتهای‌ مالی‌ تلفیقی‌.
ج‌. سرمایه‌گذاریهای‌ خاص‌ از جمله‌ ابزارهای‌ مالی‌ پیچیده‌.
د. سرمایه‌گذاریهایی‌ كه‌ توسط‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ و مؤسسات‌ بیمه‌ عمر انجام‌ می‌شود.
ﻫ. سرمایه‌گذاری‌ در املاک.
44دریافت‌ سود سهمی‌ یا سهام‌ جایزه‌ منجر به‌ ورود وجه‌ نقد یا داراییهای‌ دیگر به‌ واحد تجاری‌ سرمایه‌گذار نمی‌شود. به‌ بیان‌ دیگر واحد تجاری‌ سرمایه‌گذار با دریافت‌ سود سهمی‌ چیزی‌ جز آنچه‌ داشته‌ است‌، تحصیل‌ نمی‌كند. به همین‌ دلیل‌ در زمان‌ دریافت‌ سود سهمی‌ نمی‌توان‌ درآمد سرمایه‌گذاری‌ را شناسایی‌ كرد و یا بهای‌ تمام‌شده‌ سرمایه‌گذاری‌ را افزایش‌ داد. دریافت‌ سود سهمی‌ تنها باعث‌ افزایش‌ تعداد سهام‌ در سرمایه‌گذاری‌ مربوط‌ و در نتیجه‌ كاهش‌ مبلغ‌ دفتری‌ هر سهم‌ موجود می‌شود. از سوی‌ دیگر، تقسیم‌ سود به‌ شكل‌ نقد و سپس‌ افزایش‌ سرمایه‌ از محل‌ مطالبات‌ سهامداران‌ با تصویب‌ مجمع‌ عمومی‌ فوق‌العاده‌ در تعریف‌ سود سهمی‌ طبق‌ این‌ استاندارد قرار نمی‌گیرد، ضمن‌ اینكه‌ به موجب‌ اصلاحیه‌ قانون‌ تجارت‌، واحد سرمایه‌گذار حق‌ مطالبه‌ سود سهام‌ نقدی‌ را دارد و تنها در صورت‌ تمایل‌، این‌ حق‌ را در قبال‌ كسب‌ سهام‌ جدید واگذار می‌كند كه‌ این‌ امر به منزله‌ دریافت‌ سود سهام‌ و پرداخت‌ مجدد آن‌ در قبال‌ سهام‌ جدید است‌. بدین‌ ترتیب‌ سود سهام‌ نقدی‌ مزبور با رعایت‌ الزامات‌ این‌ استاندارد و استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 3 با عنوان‌ درآمد عملیاتی‌ شناسایی‌ می‌شود.
دریافت‌ سود سهمی‌ یا سهام‌ جایزه‌ منجر به‌ ورود وجه‌ نقد یا داراییهای‌ دیگر به‌ واحد تجاری‌ سرمایه‌گذار نمی‌شود. به‌ بیان‌ دیگر واحد تجاری‌ سرمایه‌گذار با دریافت‌ سود سهمی‌ چیزی‌ جز آنچه‌ داشته‌ است‌، تحصیل‌ نمی‌كند. به همین‌ دلیل‌ در زمان‌ دریافت‌ سود سهمی‌ نمی‌توان‌ درآمد سرمایه‌گذاری‌ را شناسایی‌ كرد و یا بهای‌ تمام‌شده‌ سرمایه‌گذاری‌ را افزایش‌ داد. دریافت‌ سود سهمی‌ تنها باعث‌ افزایش‌ تعداد سهام‌ در سرمایه‌گذاری‌ مربوط‌ و در نتیجه‌ كاهش‌ مبلغ‌ دفتری‌ هر سهم‌ موجود می‌شود. از سوی‌ دیگر، تقسیم‌ سود به‌ شكل‌ نقد و سپس‌ افزایش‌ سرمایه‌ از محل‌ مطالبات‌ سهامداران‌ با تصویب‌ مجمع‌ عمومی‌ فوق‌العاده‌ در تعریف‌ سود سهمی‌ طبق‌ این‌ استاندارد قرار نمی‌گیرد، ضمن‌ اینكه‌ به موجب‌ اصلاحیه‌ قانون‌ تجارت‌، واحد سرمایه‌گذار حق‌ مطالبه‌ سود سهام‌ نقدی‌ را دارد و تنها در صورت‌ تمایل‌، این‌ حق‌ را در قبال‌ كسب‌ سهام‌ جدید واگذار می‌كند كه‌ این‌ امر به منزله‌ دریافت‌ سود سهام‌ و پرداخت‌ مجدد آن‌ در قبال‌ سهام‌ جدید است‌. بدین‌ ترتیب‌ سود سهام‌ نقدی‌ مزبور با رعایت‌ الزامات‌ این‌ استاندارد شناسایی‌ می‌شود.
52 الف [نداشت] سود تضمین‌‌شده‌ بر اساس‌ مدت‌ زمان‌ و باتوجه‌ به‌ مانده‌ اصل‌ طلب‌ و نرخ‌ مربوط‌ و سود سهام‌ به استثنای سود سهام حاصل از سرمایه‌گذاری در شرکتهای فرعی و وابسته، در زمان‌ احراز حق‌ دریافت‌ توسط‌ سهامدار باید شناسایی شود.
61 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بندهای 3 و 44 اصلاح شد و بند 52الف اضافه گردید. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۱۷ داراییهای نامشهود
بندمتن قبلیمتن جدید
3این استاندارد ازجمله در موارد زیر کاربرد ندارد:
[ قسمتهای الف تا و این بند بدون تغییر باقی مانده‌اند ]
این استاندارد ازجمله در موارد زیر کاربرد ندارد:
[ در انتهای این بند، قسمت ز به شرح زیر اضافه شده است: ]
ز. داراییهای حاصل از قرارداد با مشتریان که طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان، شناسایی می‌شود.

91واگذاری دارایی نامشهود، میتواند به روشهای گوناگون (مانند فروش، اجاره سرمایه‌ای یا اهدا) صورت گیرد. جهت تعیین تاریخ واگذاری دارایی، واحد تجاری از معیارهای شناسایی درآمد عملیاتی ناشی از فروش کالا طبق استاندارد حسابداری شماره 3 با عنوان درآمد عملیاتی استفاده می‌کند. برای فروش و اجاره مجدد داراییهای نامشهود، استاندارد حسابداری شماره 21 با عنوان حسابداری اجاره‌ها بکار گرفته می‌شود.
واگذاری یک قلم دارایی نامشهود، می‌تواند به روشهای گوناگون (مانند فروش، اجاره تامین مالی یا اهدا) صورت گیرد. تاریخ واگذاری دارایی نامشهود، تاریخی است که دریافت‌کننده، کنترل آن دارایی را طبق الزامات تعیین زمان ایفای تعهد عملکردی در استاندارد حسابداری 43، به ‌دست می‌آورد. استاندارد حسابداری 21 حسابداری اجاره‌ها، برای واگذاری از طریق فروش و اجاره مجدد، بکار گرفته می‌شود.
94مابه‌ازای دریافتنی حاصل از واگذاری یک دارایی نامشهود به ارزش منصفانه آن شناسایی می‌شود. اگر دریافت مابه‌ازای ناشی از واگذاری به دوره‌های آینده موکول شود مابه‌ازای دریافتنی معادل قیمت نقدی آن شناسایی می‌شود. تفاوت بین مبلغ اسمی و معادل قیمت نقدی مابه‌ازای قابل دریافت به عنوان درآمد شناسایی می‌شود.
مبلغ مابه‌ازایی که برای محاسبه سود یا زیان ناشی از واگذاری دارایی نامشهود در نظر گرفته می‌شود، طبق الزامات مربوط به تعیین قیمت معامله در بندهای 47 تا 72 استاندارد حسابداری 43 مشخص می‌شود. تغییرات بعدی در مبلغ برآوردی مابه‌ازای منظورشده برای محاسبه سود یا زیان ناشی از واگذاری، باید طبق الزامات مربوط به تغییرات قیمت معامله در استاندارد حسابداری 43 به حساب گرفته شود.
104 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بندهای 3، 91 و 94 اصلاح شد. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۲۲ گزارشگری مالی میاندوره‌ای
بندمتن قبلیمتن جدید
16موارد زیر، فهرست رویداد‌ها و معاملاتی است كه در صورت بااهمیت بودن، افشای آنها الزامی است. این فهرست، جامع نیست.
الف. كاهش ارزش موجودیها به خالص ارزش فروش و برگشت این کاهش ارزش؛
ب. شناسایی زیان كاهش ارزش داراییهای مالی، داراییهای ثابت مشهود، داراییهای نامشهود، یا سایر داراییها و برگشت این زیان كاهش ارزش؛
...
[ ادامه این بند بدون تغییر باقی مانده است ]
موارد زیر، فهرست رویداد‌ها و معاملاتی است كه در صورت بااهمیت بودن، افشای آنها الزامی است. این فهرست، جامع نیست.
الف. كاهش ارزش موجودیها به خالص ارزش فروش و برگشت این کاهش ارزش؛
ب. شناسایی زیان كاهش ارزش داراییهای مالی، داراییهای ثابت مشهود، داراییهای نامشهود، داراییهای حاصل از قرارداد با مشتریان یا سایر داراییها و برگشت این زیان كاهش ارزش؛
[ ادامه این بند بدون تغییر باقی مانده است ]
18واحد تجاری باید افزون بر افشای رویدادها و معاملات بااهمیت طبق بندهای 14 تا 17، اطلاعات زیر را در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی میان‌دوره‌ای یا در جای دیگری از گزارش مالی میان‌دوره‌ای درج کند....
[ قسمتهای الف تا ذ این بند بدون تغییر باقی مانده‌اند ]
واحد تجاری باید افزون بر افشای رویدادها و معاملات بااهمیت طبق بندهای 14 تا 17، اطلاعات زیر را در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی میان‌دوره‌ای یا در جای دیگری از گزارش مالی میان‌دوره‌ای درج کند....

[ در انتهای این بند، قسمت ر به شرح زیر اضافه شده است: ]
ر. تفکیک درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان طبق الزامات بندهای 114 تا 115 استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان.

45 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بندهای 16 و 18 اصلاح شد. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۳۲ کاهش ارزش داراییها
بندمتن قبلیمتن جدید
2این‌ استاندارد باید برای حسابداری‌ کاهش‌ ارزش‌ کلیه‌ داراییها، به‌استثنای‌ موارد زیر، بکارگرفته‌ شود:
الف‌. موجودی‌ مواد و کالا (به‌ استاندارد حسابداری‌ 8 حسابداری موجودی‌ مواد و کالا مراجعه‌ شود).
ب. داراییهای‌ ایجاد شده از طریق پیمانهای بلندمدت (به‌ استاندارد حسابداری‌ 9 حسابداری پیمانهای بلندمدت مراجعه شود).
ج. سرمایه‌گذاریهای جاری (به استاندارد حسابداری 15 حسابداری سرمایه‌گذاریها مراجعه شود).
د. داراییهای زیستی غیر مولد که به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج برآوردی زمان فروش اندازه‌گیری می‌شوند (به استاندارد حسابداری 26 فعالیتهای کشاورزی مراجعه شود).
ﻫ. داراییهای غیرجاری (یا مجموعه‌های واحدی) که طبق استاندارد حسابداری 31 داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی می‌شود.

این‌ استاندارد باید برای حسابداری‌ کاهش‌ ارزش‌ کلیه‌ داراییها، به‌استثنای‌ موارد زیر، بکارگرفته‌ شود:
الف‌.موجودی‌ مواد و کالا (به‌ استاندارد حسابداری‌ 8 حسابداری موجودی‌ مواد و کالا مراجعه‌ شود).
 ب. [حذف شد]


ج. سرمایه‌گذاریهای جاری (به استاندارد حسابداری 15 حسابداری سرمایه‌گذاریها مراجعه شود).
د. داراییهای زیستی غیر مولد که به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج برآوردی زمان فروش اندازه‌گیری می‌شوند (به استاندارد حسابداری 26 فعالیتهای کشاورزی مراجعه شود).
ﻫ. داراییهای غیرجاری (یا مجموعه‌های واحدی) که طبق استاندارد حسابداری 31 داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی می‌شود.
و. داراییهای حاصل از قرارداد و داراییهای حاصل از مخارج دستیابی به قرارداد یا ایفای قرارداد که طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان شناسایی می‌شوند.

118 الف [نداشت] 
به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بند 2 اصلاح شد. واحد تجاری باید این مورد اصلاحی را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۳۵ مالیات بر درآمد
بندمتن قبلیمتن جدید
60بیشتر بدهیهای مالیات انتقالی و داراییهای مالیات انتقالی در مواقعی ایجاد می‌شود كه درآمد یا هزینه، در سود حسابداری یك دوره منظور می‌شود، اما در سود مشمول مالیات (زیان مالیاتی) دور‌ه‌ای دیگر لحاظ می‌گردد. مالیات انتقالی حاصل، در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود. برای مثال هنگامی که:
الف. درآمد حق امتیاز، درآمد مالی یا درآمد سود سهام با تأخیر دریافت می‌شود و طبق استاندارد حسابداری 3 درآمد عملیاتی، متناسب با زمان مشخص‌شده در سود حسابداری منظور می‌گردد، اما ممکن است در برخی حوزه‌های مقرراتی، بر مبنای نقدی در سود مشمول مالیات (زیان مالیاتی) منظور می‌شود؛ و
ب.مخارج داراییهای نامشهودی كه طبق استاندارد حسابداری 17، به حساب دارایی منظور شده است و استهلاک آن در صورت سود و زیان منعکس می‌شود، اما برای مقاصد مالیاتی، در زمان تحمل کاهنده مالیات تلقی می‌گردد.

بیشتر بدهیهای مالیات انتقالی و داراییهای مالیات انتقالی در مواقعی ایجاد می‌شود كه درآمد یا هزینه، در سود حسابداری یك دوره منظور می‌شود، اما در سود مشمول مالیات (زیان مالیاتی) دور‌ه‌ای دیگر لحاظ می‌گردد. مالیات انتقالی حاصل، در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود. برای مثال هنگامی که:
الف. درآمد حق امتیاز، درآمد مالی یا درآمد سود سهام با تأخیر دریافت می‌شود و طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان یا استاندارد حسابداری 15 حسابداری سرمایه‌گذاریها، در سود حسابداری منظور می‌گردد، اما ممکن است در برخی حوزه‌های مقرراتی، بر مبنای نقدی در سود مشمول مالیات (زیان مالیاتی) منظور ‌شود؛ و

ب.مخارج داراییهای نامشهودی كه طبق استاندارد حسابداری 17، به حساب دارایی منظور شده است و استهلاک آن در صورت سود و زیان منعکس می‌شود، اما برای مقاصد مالیاتی، در زمان تحمل کاهنده مالیات تلقی می‌گردد.

91 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بند 60 اصلاح شد. واحد تجاری باید این مورد اصلاحی را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۳۶ ابزارهای مالی-ارائه
بندمتن قبلیمتن جدید



ر‌ب 30
پیوست
رهنمود بکارگیری



قرار‌دادی كه مستلزم دریافت یا تحویل داراییهای فیزیكی است، منجر به دارایی مالی برای یک طرف و بدهی مالی برای طرف دیگر نمی‌شود؛ مگر اینكه هرگونه پرداخت، به بعد از تاریخ انتقال دارایی فیزیكی موكول شود. خرید یا فروش نسیه كالاها از همین نوع است.
پیوست
رهنمود بکارگیری


به استثنای موارد الزامی طبق استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان، قرار‌دادی كه مستلزم دریافت یا تحویل داراییهای فیزیكی است، منجر به دارایی مالی برای یک طرف و بدهی مالی برای طرف دیگر نمی‌شود؛ مگر اینكه هرگونه پرداخت، به بعد از تاریخ انتقال دارایی فیزیكی موكول شود. خرید یا فروش نسیه كالاها از همین نوع است.
54 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بند رب30 اصلاح شد. واحد تجاری باید این مورد اصلاحی را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد.
استاندارد حسابداری ۳۸ ترکیبهای تجاری
بندمتن قبلیمتن جدید

55
بدهیهای احتمالی
پس از شناخت اولیه و تا زمان تسویه، فسخ یا انقضای بدهی، واحد تحصیل‌کننده باید بدهی احتمالی شناسایی‌شده در ترکیب تجاری را به مبلغی که طبق استاندارد حسابداری 4 قابل شناسایی است، اندازه‌گیری کند.
بدهیهای احتمالی
پس از شناخت اولیه و تا زمان تسویه، فسخ یا انقضای بدهی، واحد تحصیل‌کننده باید بدهی احتمالی شناسایی‌شده در ترکیب تجاری را به بیشترین مبلغ از بین مبالغ زیر، اندازه‌گیری کند:
الف. مبلغی که طبق استاندارد حسابداری 4 شناسایی می‌شود؛ و
ب. مبلغ شناسایی‌شده اولیه پس از كسر، در صورت لزوم، مبلغ انباشته درآمد شناسایی‌شده طبق اصول مندرج در استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان.

64 الف [نداشت] به تبع استاندارد حسابداری 43 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان (تصویب‌شده 1402)، بند 55 اصلاح شد. واحد تجاری باید این اصلاحات را از تاریخ لازم‌الاجرا شدن استاندارد حسابداری 43 بکار گیرد

به اطلاع دانش‌پذیران گرامی دوره‌های آموزشی استانداردهای حسابداری میرساند، طی روزهای آینده در قالب یک ویدئوی آموزشی تاثیرات اصلاحات فوق بر الزامات 11 استاندارد اصلاح‌شده تشریح خواهد شد. این ویدئوی آموزشی پس از ضبط و ویرایش به ابتدای دوره‌های آموزشی «آموزش کامل استانداردهای حسابداری ایران (اینجا)»، «استانداردهای حسابداری پرکاربرد (اینجا)»، و «آموزش کامل استانداردهای حسابداری ایران به همراه حل تشریحی سوالات آزمون حسابدار رسمی 1398 تا 1403 (اینجا)» اضافه خواهد شد.