طبق تعریف ارائه‌شده در استاندارد حسابداری 4 ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی (معادل IAS 37)، ذخیره (Provision) نوعی بدهی است که زمان تسویه یا تعیین مبلغ آن توأم با ابهام نسبتا قابل توجه است. بنابراین، بکار بردن اصطلاحاتی همچون ذخیره استهلاک، ذخیره کاهش ارزش، و حتی ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول به دلیل عدم انطباق آنها با تعریف «ذخیره» نادرست است؛ و باید از اصطلاحات «استهلاک انباشته» و «کاهش ارزش انباشته» استفاده شود.
تفاوت ذخیره و سایر بدهیها
طبق استاندارد حسابداری 4، ذخایر از سایر بدهیها مانند حسابهای پرداختنی تجاری و سایر حسابها و اسناد پرداختنی نیز متمایز هستند. زیرا در مورد زمان تسویه یا مبلغ ذخایر ابهام قابل‌توجه وجود دارد. در حالی که مثلا حسابهای پرداختنی تجاری، بدهی بابت کالاها یا خدمات دریافت‌شده‌ای است که صورتحساب آنها دریافت شده و با فروشنده درباره مبلغ و زمان تسویه نیز توافق شده است. بنابراین وجه تمایز اصلی سایر بدهیها با ذخایر این است که مبلغ و زمان تسویه آنها مشخص است.
البته گروهی از بدهیها بابت کالاها یا خدمات دریافت‌شده‌ای است که صورتحساب آنها دریافت نشده یا به طور رسمی با فروشنده درباره مبلغ و زمان تسویه آنها توافق نشده است. یا در بعضی از موارد برای تعیین مبلغ یا زمان تسویه بعضی از بدهیها، مثلا بدهی آب و برق مصرف‌شده تا پایان دوره مالی که صورتحساب آنها هنوز دریافت نشده است، و نیز بدهیهای دیگری مثلا مالیات بر درآمد، انجام برآورد لازم است. ولی مقدار ابهام درباره این بدهیها به مراتب کمتر از مقدار ابهام درباره مبلغ یا زمان تسویه ذخایر است (مثلا، ذخیره تضمین کالا، ذخیره پاکسازی محیط زیست، ذخیره دعاوی حقوقی، ذخیره مزایای پایان خدمت، ...).
تفاوت ذخیره و بدهی احتمالی
اگرچه برآورد ذخایر به‌دلیل نامشخص بودن زمان تسویه یا مبلغ آنها توأم با احتمال است؛ ولی اصطلاح بدهی احتمالی در استانداردهای حسابداری فقط درباره بدهیهایی بکار می‌رود که در صورتهای مالی شناسایی نمی‌شوند. زیرا وجود آنها تنها از طریق وقوع یا عدم وقوع یک یا چند رویداد نامشخص در آینده که بطور کامل تحت کنترل واحد تجاری نیست، تأیید می‌شود. علاوه بر این، اصطلاح بدهی احتمالی برای بدهیهایی بکار می‌رود که معیارهای شناخت بدهیها - طبق استانداردهای حسابداری - را احراز نمی‌کنند. بنابراین، در استانداردهای حسابداری موارد زیر از هم متمایز شده‌اند:
- ذخیره: به عنوان بدهی شناسایی می‌شود (با فرض اینکه برآورد اتکاپذیر مبلغ آنها قابل انجام باشد). زیرا تعهدات فعلی است؛ و ضرورت خروج منافع اقتصادی برای تسویه این تعهدات محتمل است.
- بدهی احتمالی: به عنوان بدهی شناسایی نمی‌شود، زیرا:
- تعهدات احتمالی است و وجود تعهد فعلی واحد تجاری که منجر به خروج منافع اقتصادی می‌شود، باید تأیید شود، یا
- تعهدات فعلی است که معیارهای شناخت مندرج در این استاندارد را ندارند (زیرا خروج منافع اقتصادی برای تسویه تعهد، محتمل نیست؛ یا برآورد اتکاپذیر مبلغ تعهد امکان‌پذیر نیست).
در سرفصل ششم (سایر استانداردهای پرکاربرد: 4، 5، 10، 12، 16، 22، 24، 30، 36، 37 و 42)) از مجموعه ویدئوهای آموزشی «استانداردهای حسابداری» علاوه بر آموزش کامل مفاهیم فوق، چندین مثال نیز برای درک بهتر آنها ارائه شده است. برای اطلاعات بیشتر درباره این دوره آموزشی بر روی پوستر زیر کلیک کنید:
دیدگاه خود را بنویسید