هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری مالیات بر درآمد است. موضوع اصلی در حسابداری مالیات بر درآمد، چگونگی به حساب گرفتن آثار مالیاتی جاری و آتی موارد زیر است: الف) بازیافت (تسویه) آتی مبلغ دفتری داراییهایی (بدهیهایی) كه در صورت وضعیت مالی واحد تجاری شناسایی میشوند؛ و ب) معاملات و سایر رویدادهای دوره جاری كه در صورتهای مالی واحد تجاری شناسایی میشوند. هنگام شناخت یک دارایی یا یک بدهی، واحد گزارشگر انتظار بازیافت یا تسویه مبلغ دفتری آن دارایی یا بدهی را دارد. اگر این احتمال وجود داشته باشد که بازیافت یا تسویه مبلغ دفتری مزبور، موجب شود پرداختهای آتی مالیات، بیشتر (کمتر) از زمانی باشد که بازیافت یا تسویه، آثار مالیاتی به همراه ندارد، این استاندارد واحد تجاری را با در نظر گرفتن برخی استثناهای محدود، ملزم به شناسایی بدهی مالیات انتقالی (دارایی مالیات انتقالی) میکند.
هدف این استاندارد، تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویههای حسابداری، و نیز نحوه عمل حسابداری و افشای تغییر در رویههای حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد، بهبود مربوط بودن و قابلیت اتكای صورتهای مالی واحد تجاری، و قابلیت مقایسه صورتهای مالی در طول زمان و با صورتهای مالی سایر واحدهای تجاری است. الزامات افشای مربوط به رویههای حسابداری، به استثنای الزامات افشای مربوط به تغییر در رویههای حسابداری، در استاندارد حسابداری ١ ارائه صورتهای مالی تعیین شده است.
هدف این استاندارد تجویز نحوه گزارشگری مالی و افشای مزایای بازنشستگی کارکنان در واحدهای تجاری است. ولی گزارشگری مالی طرحهای مزایای بازنشستگی کارکنان در دامنه كاربرد این استاندارد قرار نمیگيرد (به استاندارد حسابداری 27 رجوع شود). این استاندارد برای گزارشگری مالی مزایای پایان خدمت کارکنان نیز کاربرد ندارد. از نظر این استاندارد، مزایای بازنشستگی کارکنان شامل مزایایی است که پس از بازنشستگی به کارکنان یا افراد تحت تکفل آنها اعطا میشود و ممکن است از طریق پرداخت نقدی یا ارائه کالاها یا خدمات، به طور مستقیم به کارکنان، همسر، فرزندان یا سایر افراد تحت تکفل آنها یا از طریق پرداخت به دیگران (نظیر شرکتهای بیمه) تسویه شود.
هدف این استاندارد تجویز رویههایی است که واحد تجاری با بکارگیری آنها اطمینان یابد داراییها بیش از مبلغ بازیافتنی ارائه نمیشود. یک دارایی، در صورتی کاهش ارزش دارد که مبلغ بازیافتنی ناشی از فروش یا استفاده از دارایی، از مبلغ دفتری آن کمتر باشد. طبق این استاندارد، واحد تجاری باید زیان کاهش ارزش را شناسایی کند. این استاندارد همچنین الزامات برگشت زیان کاهش ارزش و افشا را تعیین میکند.
هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری داراییهای نگهداری شده برای فروش و نحوه ارائه و افشای عملیات متوقف شده است. به طور مشخص، این استاندارد موارد زیر را الزامی کرده است: الف) داراییهایی که معیارهای طبقهبندی به عنوان «نگهداری شده برای فروش» را احراز میکنند، باید به اقل مبلغ دفتری و خالص ارزش فروش اندازهگیری شوند و احتساب استهلاک آنها نیز باید متوقف شود، و ب) داراییهایی که معیارهای طبقهبندی به عنوان «نگهداری شده برای فروش» را احراز میکنند (در صورت وضعیت مالی)، و نتایج عملیات متوقفشده (در صورت سود و زیان) باید به طور جداگانه ارائه شود.
هدف این استاندارد، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به منظور بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دورههای گزارشگری مختلف است. اگر چه به دلیل کاربرد رویههای حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم محدودیتهایی دارد با این حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، گزارشگری مالی را بهبود میبخشد. لذا، تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.
هدف این استاندارد تجویز روشهای حسابداری درآمد و مخارج مرتبط با فعالیتهای ساخت املاک است. موضوع اصلی این استاندارد، شناخت و تخصیص درآمدها و مخارج فعالیتهای ساخت املاک در دورههای مالی انجام این فعالیتهاست. این استاندارد در مورد واحدهای تجاری که به فعالیتهای ساخت املاک مشغول هستند، صرفنظر از اینکه این عملیات جزء فعالیتهای اصلی آنها باشد یا خیر، کاربرد دارد. ولی این استاندارد، برای ساخت املاک که با هدف استفاده توسط واحد تجاری انجام میشود، کاربرد ندارد.
هدف اين استاندارد تجويز روشهاى حسابدارى براى حقبيمه، خسارت و مخارج تحصيل بيمههاى عمومى مستقيم و اتكايى و همچنين افشاى اطلاعات اين نوع فعاليتها در صورتهاى مالى شرکتها و مؤسسات بيمه است. الزامات سایر استانداردهای حسابداری در صورتی برای فعالیتهای بیمه عمومی کاربرد دارد که توسط این استاندارد جایگزین نشده باشد.
كاربرد این استاندارد در حسابداری موارد زیر الزامی است، مشروط بر اینكه به فعالیت كشاورزی مربوط باشد: الف) داراییهای زیستی، و ب) تولید كشاورزی در زمان برداشت.
دکتر محسن قاسمی دبیرکل پیشین انجمن حسابداران خبره ایران (از 1392 تا 1400)، سردبیر پیشین مجله حسابدار (از 1397 تا 1400)، مدیر اسبق امور ناشران بورس اوراق بهادار تهران (1385 تا 1389)، مدیر سرمایهگذاری اسبق کارگزاری بانک ملی ایران (1390 تا 1391)، و مدیر حسابرسی داخلی اسبق تامین سرمایه امین (از 1391 تا 1392) است. وی دانشآموخته حسابداری از دانشگاه علامه طباطبایی است، و بیش از بیست سال تجربه در زمینههای متنوع بورس، حسابداری، گزارشگری مالی و موضوعات مرتبط آنها دارد. از وی دهها مقاله، یادداشت، کتاب، و مصاحبه بر جا مانده است که فهرست کامل آنها به صورت متمرکز و یکجا در پیوستهای کتاب «انجمن حسابداران خبره ایران در آخرین دهه قرن؛ گفتگو با محسن قاسمی، دبیرکل انجمن (از 1392 تا 1400)» ارائه شده است. این کتاب به همت علی مجد در قالب گفتگویی تفصیلی در فروردین 1400 تنظیم و نسخه الکترونیکی آن با اجازه ناشر به صورت عمومی منتشر و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است (از اینجا دانلود کنید).