با توجه به اینکه از ابتدای 2018، IFRS15 جایگزین IAS18 شده است؛ در ایران نیز، در راستای پروژه همگرایی استانداردهای حسابداری ایران و IFRS، از ابتدای 1402 استاندارد حسابداری 43 «درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان» (مطابق IFRS15) لازم‌الاجرا و جایگزین استاندارد حسابداری 3 «درآمد عملیاتی»، استاندارد حسابداری 9 «حسابداری پیمانهای بلندمدت»، و استاندارد حسابداری 29 «فعالیتهای ساخت املاک» خواهد شد.

هدف این استاندارد تعیین اصولی برای گزارش اطلاعات مفید به استفاده‌کنندگان صورتهای مالی درباره ماهیت، مبلغ، زمانبندی و عدم اطمینان درآمدهای عملیاتی و جریانهای نقدی حاصل از قراردادهای با مشتریان است. برای دستیابی به این هدف، اصل اساسی این استاندارد این است که واحد تجاری باید درآمد عملیاتی را به‌گونه‌ای شناسایی کند که بیانگر انتقال کالاها یا خدمات تعهدشده به مشتریان به مبلغ مابه‌ازایی باشد که واحد تجاری انتظار دارد در قبال آن کالاها یا خدمات، نسبت به آن محق باشد.

هدف این استاندارد، تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادلهای نقد واحد تجاری از طریق صورت جریانهای نقدی است که در آن، جریانهای نقدی هر دوره بر حسب فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.

این استاندارد، از راه تعیین مبنایی برای ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی، از قابل مقایسه بودن آن با صورتهای مالی دوره‌های قبل واحد تجاری و نیز با صورتهای مالی سایر واحدهای تجاری اطمینان به‌دست می‌دهد. بدین منظور، علاوه بر تعیین الزامات کلی درباره ارائه صورتهای مالی، رهنمودهایی را نیز درباره ساختار و حداقل الزامات مربوط به محتوای آنها تعیین می‌کند.

هدف این استاندارد تعیین دو گروه الزامات زیر است: الف) مواردی که صورتهای مالی بابت رویدادهای پس از دوره گزارشگری (بعد از تاریخ ترازنامه) تعدیل می‌شود؛ و ب) افشای اطلاعات درباره رویدادهای پس از دوره گزارشگری (بعد از تاریخ ترازنامه) تا تاریخ تأیید صورتهای مالی. علاوه بر این، طبق این استاندارد اگر رویدادهای پس از دوره گزارشگری (بعد از تاریخ ترازنامه) بیانگر نامناسب بودن بکارگیری فرض تداوم فعالیت باشد، واحد تجاری نباید صورتهای مالی خود را بر مبنای تداوم فعالیت تهیه کند.

هدف این استاندارد اطمینان از بکارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازه‌گیری مناسب در مورد «ذخایر»، «بدهیهای احتمالی» و «داراییهای احتمالی»، و افشای اطلاعات کافی در یادداشتهای توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ آنها توسط استفاده‌کنندگان صورتهای مالی است.

این استاندارد با آنکه ترجمه استاندارد بین‌المللی حسابداری 24 (ویرایش 2004) است، ولی دو مورد بااهمیت عدم انطباق با این استاندارد بین‌المللی دارد. مواردیکه طی دو دهه گذشته محل مناقشات فراوانی قرار گرفته، و از سوی منتقدان استانداردگذاری سازمان حسابرسی به عنوان مصادیق برجسته مداخله دولت در فرایند استانداردگذاری حسابداری در ایران تلقی شده است. در این ویدئو، به تبیین این دو مغایرت پرداخته شده است.

موضوع این استاندارد، نحوه حسابداری و گزارشگری مالی رویدادهای مطلوب و نامطلوبی است که در بازه زمانی بین «پایان دوره گزارشگری» و «تاریخ تأیید صورتهای مالی» رخ می‌دهد. از این منظر، این رویدادها را می‌توان به دو گروه کلی طبقه‌بندی کرد. گروه نخست، رویدادهایی که شواهدی را درباره شرایط موجود در پایان دوره گزارشگری فراهم می‌کنند (رویدادهای تعدیلی)؛ و گروه دوم، رویدادهایی که بیانگر شرایط ایجادشده پس از پایان دوره گزارشگری هستند (رویدادهای غیرتعدیلی).

پیچیده‌ترین وضعیت متداولی که حسابداران شرکتهای سهامی عام ایرانی در عمل با آن مواجه می‌شوند، محاسبه سود پایه هر سهم در مواردی است که طی دوره گزارشگری شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران افزایش سرمایه می‌دهد، و طبق رویه متداول در ایران، مقرر می‌شود سهامداران – به جای قیمت بازار هر سهم - معادل مبلغ اسمی آن را به حسابهای شرکت واریز کنند. در این موارد، با توجه به اینکه اوراق حق‌تقدم واجد عنصر جایزه است، اندازه‌گیری سود پایه هر سهم و سود تقلیل‌یافته هر سهم قدری پیچیده می‌شود.

به اطلاع دانش‌پذیران گرامی می‌رساند، به‌دلیل محدودیتهای به‌وجودآمده در دسترسی کاربران به اینستاگرام، واتساپ و لینکدین، انتشار نمونه ویدئوهای آموزشی آکادمی به صورت متمرکز از طریق کانال آپارات آکادمی پیگیری می‌شود: aparat.com/mohsen_ghasemee (بر روی تصویر بالا کلیک کنید)