سرمایه‌گذاری: نوعی دارایی است كه واحد سرمایه‌گذار برای افزایش منافع اقتصادی از طریق توزیع منافع (به شكل سود سهام، سود تضمین شده و اجاره)، افزایش ارزش یا سایر مزایا (مانند مزایای ناشی از مناسبات تجاری) نگهداری می‌كند. (استاندارد حسابداری 15 حسابداری سرمایه‌گذاریها (اصلاح‌شده 1399))
اگرچه ویژگی زیربنایی سرمایه‌گذاری این است كه با قصد كسب منافع اقتصادی آتی انجام می‌پذیرد، اما این ویژگی در مورد كلیه داراییها مصداق دارد. این امر مشكلاتی را در تعریف سرمایه‌گذاری از نظر مقاصد این استاندارد ایجاد می‌كند زیرا این استاندارد قصد ندارد سایر داراییهای مورد استفاده واحد تجاری از قبیل داراییهای ثابت مشهود و موجودی مواد و كالا را دربر گیرد. این مشكل در مواردی كه سرمایه‌گذاری خصوصیاتی مشابه با دیگر داراییها دارد، مضاعف می‌شود. مثلاً در مواردی كه عملیات خرید و فروش سرمایه‌گذاری بخش عمده فعالیت روزمره یك واحد تجاری را تشكیل می‌دهد، پرتفوی سرمایه‌گذاریها، مشابه موجودی مواد و كالا در سایر واحدهای تجاری است.
به هر صورت، در تدوین استاندارد حسابداری برای سرمایه‌گذاریها، این فرض تلویحی وجود دارد كه دارایی طبقه‌بندی شده به‌عنوان سرمایه‌گذاری، مستلزم نحوه حسابداری متفاوتی از سایر داراییهاست. این امر به‌نوبه خود حاكی از این است كه در ماهیت سرمایه‌گذاری خصوصیتی وجود دارد كه آن را از سایر داراییها متمایز می‌سازد. ویژگی متمایزكننده سرمایه‌گذاری به عنوان طبقه‌ای از داراییها، طریقه خاص كسب منافع اقتصادی آن است. این منافع اقتصادی ممكن است به یكی از اشكال زیر یا هر دوی آنها حاصل شود. شكل اول دریافتهای ناشی از توزیع منافع، از قبیل سود تضمین شده و سود سهام است. در مفهومی گسترده‌تر، این شكل دربرگیرنده شرایط مساعد تجاری است كه از طریق یك سرمایه‌گذاری تجاری فراهم می‌آید. شكل دوم، منفعت سرمایه‌ای است كه منعكس‌كننده افزایش در ارزش مبادلاتی یك سرمایه‌گذاری طی دوره نگهداشت آن توسط واحد تجاری است. این ویژگی درتعریف سرمایه‌گذاری برای مقاصد این استاندارد بكار گرفته شده است. اگرچه ارزش سایر داراییها از قبیل ساختمان و ماشین‌آلات نیز ممكن است طی زمان افزایش یابد، لیكن این اقلام تنها در مواردی طبق این استاندارد به عنوان سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود كه برای این هدف و نه به قصد استفاده در عملیات واحد تجاری، نگهداری شده باشد.
ممكن است ادعا شود كه سرمایه‌گذاری نگهداری شده توسط معامله‌گران سهام به عنوان موجودی كه به قصد كسب سود درجریان عادی فعالیتهای تجاری آنها صورت گرفته است، در تعریف سرمایه‌گذاری طبق این استاندارد قرار نمی‌گیرد. لیكن این اعتقاد وجود دارد كه دارایی مورد معامله به شیوه مزبور، همان خصوصیات زیربنایی را داراست كه درصورت نگهداشت توسط یك واحد تجاری دیگر و فروش آن به یك معامله‌گر سهام و یا خریدار نهایی دیگری دارا می‌بود. بنابراین نحوه حسابداری سرمایه‌گذاریهای نگهداری شده به‌منظور خرید و فروش توسط معامله‌گران سهام نیز مطابق این استاندارد است.
تعریف سرمایه‌گذاری طبق این استاندارد تعریفی عام است. با این حال اضافه می‌شود كه تعریف مزبور، شامل اوراق سهام، اوراق مشاركت با حداقل سود تضمین شده، حق تقدم خرید سهام، كالاها (غیر از آنهایی كه به قصد مصرف یا خرید و فروش، در جریان فعالیتهای عادی واحد تجاری نگهداری شود) و سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار بانكی می‌باشد. ضمناً اقلام مزبور كلیه موارد را دربر نمی‌گیرد.
انواع سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری ممكن است به اشكال مختلفی صورت گیرد و به دلایل گوناگونی نگهداری شود. برخی سرمایه‌گذاریها ممكن است در قالب اسنادی كه بیانگر بدهی پولی به دارنده آنهاست، ظاهر بشوند (نظیر برخی اوراق مشاركت). برخی از این سرمایه‌گذاریها ممكن است متضمن سود تضمین شده حداقلی باشند. سرمایه‌گذاریها همچنین می‌توانند در قالب مالكیت سهام یك واحد تجاری دیگر ظاهر شوند. این سرمایه‌گذاریها بیانگر حقوق مالی است. سایر اشكال سرمایه‌گذاری شامل نگهداری داراییهای عینی مثل زمین و ساختمان، فلزات گرانبها یا دیگر كالاها ازجمله آثار هنری است. سرمایه‌گذاریهای مختلف ازنظر سهولت تبدیل به وجه نقد یا سایر داراییها، میزان داد و ستد و ماهیت بازار مربوط ویژگیهای متفاوتی از خود بروز می‌دهند.
ماهیت و سطح سرمایه‌گذاری یك واحد تجاری و حجم فعالیت آن در زمینه خرید، نگهداری و فروش سرمایه‌گذاریها در واحدهای مختلف فرق می‌كند. برای برخی واحدهای تجاری خصوصاً واحدهایی كه در بخشهای خاص خدمات مالی فعالیت دارند، فعالیت سرمایه‌گذاری بخش عمده عملیات واحد تجاری را تشكیل می‌دهد و عملكرد آن در زمینه سرمایه‌گذاری به میزان قابل ملاحظه‌ای برنتایج عملیات آن تأثیر می‌گذارد. برخی واحدهای تجاری ازقبیل شركتهای تخصصی سرمایه‌گذاری صرفاً در زمینه نگهداری و مدیریت پرتفوی سرمایه‌گذاری در بلندمدت فعالیت می‌كنند تا برای صاحبان سرمایه خود درآمد یا رشد سرمایه فراهم آورند. برای سایر واحدهای تجاری، سرمایه‌گذاری ممكن است به عنوان یك منبع وجوه مازاد نگهداری شود و بخشی از فعالیت مدیریت وجوه نقد آن را تشكیل دهد. همچنین یك واحد تجاری ممكن است به‌منظور اعمال نفوذ قابل ملاحظه یا اعمال كنترل برسیاستهای مالی و عملیاتی واحد تجاری دیگر، در سهام آن سرمایه‌گذاری كند. بعلاوه سرمایه‌گذاری ممكن است به‌منظور تحكیم رابطه تجاری یا دستیابی به یك مزیت تجاری نگهداری شود.
برای برخی سرمایه‌گذاریها، بازار فعالی وجود دارد كه برمبنای آن، می‌توان ارزش بازار سرمایه‌گذاری را تعیین كرد. برای این سرمایه‌گذاریها، ارزش بازار شاخص ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری است. در مورد سایر سرمایه‌گذاریها، بازار فعالی وجود ندارد و برای تعیین ارزش منصفانه از طرق دیگری استفاده می‌شود. (همان منبع)
دیدگاه خود را بنویسید